Çermik

ÇERMİK

Çok eski bir geçmişe sahip olan Çermik, Musul Atabegleri’nin, daha sonra Artukoğulları’nın egemenliğinde kaldı. Bu arada Artukoğulları tarafından Haburmar köyü yakınında köprü yapıldı. Artuklular, Harput ve Ergani’den gelen kervanları bu köprü üzerinden Siverek-Urfa-Halep‘e’ göndermeyi başardılar. Çermik, Yavuz Sultan Selim‘in Mısır seferi sırasında (26 Mart 1516) Osmanlıların eline geçti.

XIX. yüzyıl sonunda Diyarbekir vilayetine bağlı Ergani Sancağı’nın bir kazası olan Çermik, Ergani Sancağı’nın güneybatısında yer alırdı. Kuzeyinde Mamuratülaziz vilayeti, doğuda Ergani merkez kazası, güneyde Diyarbekir Merkez Sancağı, ile sınırlanmıştı. Kaza merkezi, Çermik kasabası ise Ergani şehrinin 45 kilometre güneyinde ve Diyarbekir’in 75 kilometre kuzeybatısında kurulmuştu.Kaza, bir kaymakam, bir nahiye müdürü ve onların denetimi altında görev yapan bir idare meclisi tarafından yönetilirdi. İdare meclisi üyeleri, kadı, çeşitli dairelerin başkanları ve her mezhebin ileri’gelen kişileri arasında eşit sayıda seçilen kişilerden oluşurdu. Kaza nüfusu, merkez dahil olmak üzere 42 bin 144 kişi idi.Kaza merkezinin nüfusu ise XIX. yüzyıl sonunda 4 bin 680 kişi idi.

Çermik‘te arkeolojik buluntulara rastlanılmakta olup, bunlar arasında en önemlisi Çermik Kalesi’dir. Bu kale adını, kentin yakınında bulunan Çermug denilen maden sularından almıştır. Kale son zamanlara kadar ayakta idi.Ulu Cami, ilçenin batısında, Kale Mahallesi’ndedir. Halk arasında “Camii Atik”, “Cami-i Kebir”, “Sultan Maeddin Selçuk Camii” adları da kullanılır. Artuklu devrinden kalan yapıdır. Yapının çok sade bir nişşeklindeki mihrabı, güney duvarının ortasında biraz kayıktır ve beş kenarlıdır. Kitabesinde Fahreddin Kara arslan adı geçmektedir. Yapı, Moğol istilasından yıkıldıktan sonra Anadolu Selçuklularından III. Alâeddin (1302) tarafından onartılarak, minare ve vakıf yaptırılmıştır. Tromplu kubbeli, taş mekanlı ve üç kubbeli son cemaat yeri bulunan yapının doğusundaki bugünkü minare 1957’den kalmadır.

Çermik Köprüsü(Haburman Köprüsü), ilçenin batı bölümünde, Sinek Çayı üzerinde Necmeddin Alpi b. Timurtaş’ın kızı Zübeyde Hatun tarafından 1179 yılında yaptırılmıştır. Sinek Çayı’nın doğu batı yönünde aşan köprüde yer yer düzgün kesilmiş aktaş, yer yer moloz taş ve büyük kemerinde de tuğla kullanılmıştır. Üç kemerle teşkilatlandırılmış yapının toplam uzunluğu 107 metre, eni 5.50 metredir. Köprü en son 1927 yılında onarılmıştır. Çermik bugün Diyarbakır iline bağlı bir ilçe merkezidir.

Çermik Gelincik Dağı

Çermik

Çermik Kaplıcaları