İskilib

İSKİLİB(Eski adı: Bloacium).

Osmanlı devrinde İskilib, Kastamonu vilayetinin Merkez Sancağı’na bağlı durumdaydı, İskilib kazası, Kastamonu vilayeti ile Merkez Sancağı’nın güneydoğu ucunda yer alırdı. Kuzeyde Tosya kazası, doğuda Sivas vilayeti, güneyde Ankara vilayeti ve batıda Çankırı Sancağı ile çevriliydi. Nahiyesi yoktu. Bir kaymakam ve bir kaymakam yardımcısı tarafından yönetiliyordu. Kaza nüfusu 43 bin 490 kişiydi.

Galatia prenslerinin kraliyet ikametgahı olan eski Bloacium kenti üzerinde kurulmuş olan kasabada, bahçeler içinde antik sütun ve sütun başlıkları ile kaidelerine rastlanırdı. Kasabada ve kazada 108 cami, 6 tekke, 6 medrese vardı, İskilib’te hükümet konağı ve belediye binasından başka, 5 kütüphane, 1 pazar, 510 butik, 2 han, 4 hamam, 18 çeşme, 3 su kaynağı, 18 tabakhane, 63 değirmen, 6 fırın, 10 kahvehane, 1770 ev bulunmaktaydı. Kazada 1380 öğrencinin devam ettiği, 6 yüksek okul, 1 ortaokul ve 55 ilkokul düzeyinde olmak üzere toplam 62 okul vardı.Kazada devlet tarafından işletilen 9 tane orman vardı.

İlçede Osmanlı dönemi yapılardan bir bölümü hâlâ ayaktadır. Bunlar:

Büyük Camii; 1839 tarihinde Mimar Çoçükoğlu Hasan tarafından kârgir olarak yaptırılmıştır. Camiin içinde çini üzerine kufi yazıyla yapılmışâyetler vardır. Mihrap çinilerle süslenmiştir.
Hanönü Camii; Ağzıbûyük köyünden bir kişi tarafından ahşap olarak yaptırılmıştır. Kubbesi yoktur, tavanı oyma işlemelidir, değişik tarzda pencereleri vardır.
Şeyh Muhittin Yavsi Camii; Ebusuud’un babası Şeyh Yavsi tarafından tek kubbeli olarak yaptırılmış, daha sonra Ebusuud tarafından büyütülerek bir türbe eklenmiştir. Cami son yıllarda onarım görmüştür.
Tabakhane Camii, Şeyh Habib tarafından XV. yüzyılda yaptırılmıştır. Cami duvarları taş, kubbesi ahşaptır. Kapısı yontma taş ile süslenmiştir. Yapı 1914 yılında onarım görmüştür.
Uludere Camii; yaklaşık 110 yıllık bir cami olup, mezarı yanında bulunan Şeyh Şeydi Mahmud tarafından yaptırılmıştır.

İlçede tarihi çok eski olan yeraltı tipi “Deri Hamamı” ile Fatih Sultan Mehmed devri hamamlarından “Sabah Hamamı” vardı. XIX. yüzyıl sonlarında varlığı bilinen iki medresenin yapımları 1892 yılında tamamlanmış, bunlardan birine “Hamidiye”, diğerine de “Osmaniye” adları verilmiştir.

İskilib Kalesi, üç yanı sarp kayalık üzerinde ve 100 metre yükseklikte, dört köşesinde burçları olan surlarla çevrili bir kaledir. Yalnız kuzey kapısı elverişlidir. Kale içinde sol tarafta bir zindan bulunur ve halk tarafından doldurulmuştur, iki gizli yoldan biri ile Büyük Cami’e, diğeri ise Tabakhane Mahallesi olmak üzere iki ayrı yere çıkıldığı söylenir. Kalenin ilk ne zaman ve kimin tarafından yaptırıldığı bilinmemekle beraber, esasının Hititler’e ait olduğu sanılmaktadır.

İskilip

İskilip