Kirmastı

KİRMASTI(Eski adları: Kirmastoria, Kirmastı.Bugün: Mustafakemalpaşa)

Yörenin ilk sakinlerinin, Hititler olduğu tahmin edilmektedir. Daha sonra burada kurulan “Kirmastı” (Kirmastorid) kasabasının bugünkü Lala şahin Mahallesi sırtlarında kurulduğu sanılmaktadır. Osmanlı kaynaklarında Kirmastı adı, kasabanın fethi sırasında buraya hakim olan kadının adına bağlanır. Kasaba, Orhan Gazi tarafından’ alınarak Osmanlı Devleti’ne bağlandı.(1334-1335 veya 1336-1337- 1338-1339). Fetihten sonra Kirmastı arazisi Lala Şahin Paşa‘ya verildi. Paşa da, muhtemel olarak ailesini buraya yerleştirdi.

Osmanlı döneminde (XIX. yüzyıl), Bursa vilayetinin merkez sancağına bağlı kaza durumundaydı. Merkez sancağın güneybatısında yer alırdı. Kuzeyden Mihalıç merkez kazası, doğudan Bursa merkez kazası, güneyden Edremit kazası, batıdan Karasi Sancağı ile çevriliydi. Toplam 139 köyü vardı. Nüfusu 38 bin 544 kişiden oluşmaktaydı.

Kaza merkezi Kirmastı Ulubat Gölü’nün 20 kilometre güneybatısında, Mihalıç’ın 22 kilometre güneydoğusunda, Edremid’in 45 kilometre kuzey-batısında, Bursa’nın 66 kilometre güney batısında kurulmuştu. Nüfusu 4 bin 800 kişiydi. Kasaba yakınında 10 kilometre doğudaki Kesterlek köyündekine benzer, Bizans çağından kalma bir kale kalıntısı vardır. Bu iki kale, Bizanslılar tarafından Osmanlı akınlarına karşı koymak amacı ile inşa edilmişti. Orhan Gazi, Emir Dursun ile birlikte Karasi üzerine yürürken burasını zapt ederek almışlardır.

XIX. yüzyılın sonunda, kasabada 14 mahalleye dağılmış 800 ev, 6 cami, 14 mescit, 2 kilise (Bu kiliselerden Akça-pınar köyünde olan Ayaparaskevi Kilisesi yıkılarak 1903 yılında yeniden yapılmış, Akça pınar köyündeki ise aynı yıl onarılmıştır), biri lise ve biri ortaokul 47’si sıbyan mektebi düzeyinde 47 okul vardı. Okullara devam eden öğrenci sayısı 645’i erkek, 30’u kız olmak üzere 675 kişiydi.

Kasabada bir askerî depo, bir askerlik şubesi, redif ve aktif ordu taburu karargahı vardı.İlçe, 14 Eylül 1922 günü düşman işgalinden kurtulmuş ve aynı yıl “Mustafa kemal paşa” adını almıştır.

İlçenin en önemli eski eseri, Lala Şahin Paşa tarafından burada yaptırılan külliyedir. Cami, medrese, zaviye, hamam ve türbeden oluşan bu külliyeden günümüze yalnız türbe kalmıştır. Lala Şahin Paşa’nın ilçede birde köprüsü vardır.

Mustafa kemal paşa Köprüsü (Kirmastı Köprüsü), Mustafa kemal paşa ilçesi içinden geçen çayın üstünde yaptırılmıştır. XIV. yüzyıl yapısıdır. Zamanla harap olan köprü, ilçe halkının çabaları ve padişah tarafından gönderilen bin kuruşla onarılarak geçişe açılmıştır. (1709).

Lala şahin paşa Türbesi, Selçuklu planına uygun bir gövde üzerine, yer yer yamanmış, yabancı motiflerle inşa edilmiştir. Sivri külâhlı beş Osmanlı kümbetinden biridir. Yapı içten içe 4.50 x 4.70 metre boyutlarında bir dört dılılı kaide üstüne, birbirini kesen tonozlu köşe alîkalarına oturan sekiz dılılı bir külah ile örtülüdür.Kirmastı (Mustafa kemal paşa) bugün, Marmara Bölgesi’nin Güney Marmara bölümünde Bursa iline bağlı ilçe merkezidir.

Mustafa kemal paşa Kirmasti Çayı

kirmasti köprüsü