Kuşadası

KUŞADASI(Eski adları:Echelle-Neuve, Scala-Nova)

Kuşadası’nın, Yılancı Burnu denilen yerde Efes‘e bağlı “Neopolis” adı ile İyonlar tarafından kurulduğu sanılmaktadır. Şehir daha önce, Pilav Dağı’nın eteklerinde “Andız Kulesi” adı verilen yerde kurulmuştu. Bir süre sonra Bizanslılara ait olan bu kıyılara Venedik ve Cenevizliler ekonomik açıdan egemen olmuşlardır. Ulaşım güçlükleri sebebiyle Kuşadası, Andız Kulesi yöresinden alınarak bugünkü yerine “ScalaNova”(Yeni İskele) adı ile kurulmuştur.

M.Ö. V. yüzyılda Perslerin egemenliğinde iken M.Ö. 448‘de Atina‘nın koruyuculuğu altında bağımsızlığını ilan etmiştir. M.Ö. 334 yılında Makedonya Krallığı’na bağlanmış, İskender’in ölümünden sonra Asya Krallığı’na katılmıştır. M.Ö. 64 yılında Ermenilerin eline geçmiş, M.S. 395 yılında Roma İmparatorluğumun yıkılmasıyla Bizans egemenliğine girmiştir. 1413 yılında I. Mehmed tarafından Osmanlılara katıldı. Surlarla çevrili şehre o dönemde üç kapıdan girilmekteydi. Bu kapılardan birinin üzeri bugün karakol olarak kullanılmaktadır. Diğer kapıları işe yok olmuştur. Küçük ada, Bizanslılar tarafından kıyıları koruyan ileri bir karakol olarak kullanılmıştır. Venedikliler ve Osmanlılar tarafından şehir için önemli bir askeriüs görevini yapan “Güvercin adası”, 1834 yılında bayındır bir duruma getirilmiş ve bir kale yaptırılmıştır. “Kuşadası” adı bu kaleden gelmektedir.

Osmanlı egemenliği sırasında Kanuni Sultan Süleyman devrinde Barbaros Hayreddin Paşa, Kuşadası’nda kale tipinde bir cephanelik, XVII. yüzyılda da Öküz Mehmed Paşa bir cami ve bir kervansaray yaptırdı. XVII. yüzyıl sonlarında İzmir Limanı önem kazanıncaya kadar burası işlek bir ticaret merkeziydi.

İdari yönden Aydın iline bağlı olan Kuşadası’nın iskelesi işlek bir yer olduğundan, dışarıdan gelenlerin gerekli kontrollarının yapılabilmesi için 1841 yılında bir tahaffuzhane inşa edilmiş, 1877 yılında da iskelesi onarılmıştır. XIX. yüzyılın ortalarında bayındır bir kent olan Kuşadası, ticari yönden de gelişmişti. Buraya 1850 yılında bir Meyan Balı Fabrikası kurulmuştur.

İlçenin en önemli Osmanlı dönemi yapısı“Öküz Mehmed Paşa Kervansarayı”ve Kale içi Camii’dir.

Kervansaray, Öküz Mehmed Paşa tarafından 1618 yıl yılında deniz ticareti için yaptırılmış, iki katlı, avlulu bir yapıdır. Ortalama 28.50 x 21.60 metre ölçüsündeki avlunun çevresini her iki katta da revak ve odalar sarar. Kuzeybatı ve güneydoğu köşelerde avluda üst kata açıktan çıkan bir merdiveni vardır. Bu kervansarayın varlığı, Osmanlılar zamanında Kuşadası’nın kervan yollarından birinin sonunda, Türkiye’nin iç bölümlerinden gönderilen ticarî malların ihraç limanı olduğunu gösterir. Kervansaray üzerleri dış ve mazgallarla son bulan kalın ve yüksek duvarların çevirdiği büyük bir dikdörtgen oluşturur. Moloz taşlardan kuvvetli bir harç ile yapılmış olan dış duvarlarda sadece, ikinci kattaki odaların sivri kemer alınlıkları ve silmeli pencereleri bulunur. Duvarlar üzerindeki zarif görünüşlü mazgallar kervansaraya kale görünümünü verir. Biri deniz tarafında diğeri cadde üzerindeki iki kapısından başka bir de küçük kapısı bulunan yapıtın iç kısmında, dikdörtgen avlunun çevresini iki katlı basık sivri kemerli revaklar çevirir. Yapı, Evliya Çelebi’nin “Seyahatname”sinde ayrıntılı olarak anlatılmaktadır. Yapı, 1966 yılında bir Fransız turizm şirketi olan “Club Mediterranee” tarafından kiralanıp restore edilerek turistik hizmete açılmıştır.

Kale içi Camii, Öküz Mehmed Paşa tarafından XVII. yüzyılda kervansaray ile birlikte yaptırılmıştır. Kuşadası’nın görkemli tek camiidir. Kare planlı esas ibadet mekânını büyük bir kubbe örter. İki kademe halinde yükselen beden duvarları düz silmelerle son bulur. Camiin kuzey cephesindeki bugünkü bağdadî son cemaat yeri, 1830 yılında yapılan onarımdan sonra eklenmiştir. Kare mekan üzerinde on iki kemerli kubbe kasnağı dört köşede kenarlı payandalarla desteklenmiştir.

Kuşadası‘nda halen mevcut eski bir vakıf kütüphane dışında XIX. yüzyılda mevcut Çifte Hamam bulunmaktaydı. Bu yapı 1882 yılında onarım görmüştür. İlçede yaşayan Hristiyan dinine mensup vatandaşlar için ise, 1893 yılında kârglr bir kilise inşa edilmiştir.Kuşadası, bugün Ege Bölgesi‘nde Aydın iline bağlı ilçe merkezi kasabadır.

kuşadası sahil

Kuşadası

Kuşadası