Mahmudiye

MAHMUDİYE(Eski adı: Karakallı, bugün: Özalp)

Osmanlılar döneminde Van vilayetinin Hakkâri Sancağı‘na bağlı bir kaza durumundaydı. Sancağın kuzeyinde yer alan kaza, batıdan ve kuzeyden Van Merkez Sancağı, doğudan İran, güneyden Elbakve Mamuret-ül Hamid kazaları ile çevriliydi, idarî bakımdan beş nahiyeye ayrılırdı ve toplam 91 köyü vardı. Kaza merkezi Saray kasabasında Nizam ordusunun iki taburunun sürekli ikametgahları bulunurdu. 1890 yılında kazanın toplam nüfusu 31 bin 680 kişiydi.

Kaza merkezi Saray kasabası, Türk İran sınırının 10 kilometre batısında Van’ın 90 kilometre güneydoğusunda kurulmuştu. Kaymakamlık, ordu genel karargahı ve resmi daireler buradaydı. Kasabanın nüfusu 3 bin kişiydi.

Kasabanın yerli halkını Nasturîler oluştururdu. Türkler, garnizonda bulunan askerler, gümrükçüler, sağlık görevlileri ve memurlardı. Kasabada, adını veren kaymakamlık sarayından başka bir kışla binası, sağlık kurumunun yanında yer alan bir karantina binası, gümrük binaları, küçük ve önemsiz bir Nasturî kilisesi vardı. Tütün tekelinin kasabada kurulmuş olan ajansından İran’a önemli miktarda ihracat yapılmaktaydı. Kaza ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanmaktaydı.

Özalp ilçesi sınırları içinde, Saray bucağına bağlı Yeşilalıç(Eskiadı: Pagan) köyünde, Urartu kültürü bakımından büyük önem taşıyan bir kale ve kutsal alan vardır. Bu alan ve kale, günümüzde önemini büyük ölçüde yitirmiş olan Özalp-Hoşap ve Hoşap-Kotur kervan yolları üzerinde ve bu yolun 600 metre kuzeyinde, Nazarabad Dağı’nın (2546 metre) güney etekleri üzerinde yer alır.

Kalenin 100 metre doğusunda yer alan kutsal alan, bir kayalığın etekle-rinde kurulmuş olup, yüzü güneye bakmaktadır. Burada kayalara oyulmuş, dikdörtgen şekilli ve etrafı iki basamaklı bir çerçeve ile çevrilmiş anıtsal niş bulunur.Mahmudiye (Bugün Özalp), Doğu Anadolu Bölgesi’nin Yukarı Murat-Van bölümünde yer alan ilçe merkezi, kasabadır.

Mahmudiye

MAHMUDIYE