Alaşehir

ALAŞEHİR (Eskiadları:Philadelpheia, Philadelphia, Neokasereia, Neokaiseria, Caesereia, Alaşar).

Batı Anadolu’da, Lidya (Lydia) bölgesinde yer alan bugünkü Alaşehir’in yerinde klasik çağda Philadelphia adlı bir merkez bulunmaktaydı. Daha sonra bu şehir VII. yüzyıla kadar Helenistik, Roma, Bizans çağlarını tüm olaylarıyla yaşadıktan sonra Arap saldırılarına uğramaya başladı. X. yüzyıla kadar bu saldırılara rağmen kent, Araplar tarafından ele geçirilemedi.Burası ilk kez Türklerin eline Selçuk oğulları’ nın Anadolu’ya giriştikleri ve yerleşme sırasında Kutalmış oğlu Süleyman Bey tarafından ele geçirildi (1075). 1098’de Bizanslılar tarafından geri alınan şehir, daha sonraki yıllarda Anadolu’ya gelen Haçlı ordularının yenilgiye uğramasıyla.Batı Anadolu yine Türklerin eline geçti. 1107’de yeniden Bizans topraklarına katıldıysa da, bölge 1109’da Selçukluların savunma merkezi oldu.

alasehir

Şehir bir ara Bizans’tan ayrılan zorba Theodoros adlı şahsın yönetiminde kaldı. 1309 yılında Kütahya Valisi Germinyalı Beyi Ali Şiroğlu I. Yakub tarafından kuşatıldıysa da Bizans imparatoru’nun şehri savunma amacıyla gönderdiği takviye askerleri ve yeniçeri serdarı olan bir kazadır.

Şehir kesin olarak Türk egemenliğine 1335’te Aydın oglu Umur Bey’in şehri ele geçirmesiyle girdi. Aydın oğulları’nın koruyuculuğu sonucu, bütün Anadolu’da Türk istilasından kurtulan tek şehir olan Alaşehir, Osmanlı Padişahı Yıldırım Bayezid tarafından 1391’de ele geçirilerek Osmanlı topraklarına katıldı. 1402’de Timur istilasına uğrayan ve sonra da Cüneyd Bey’in eline geçen şehir, II. Murad döneminde kesin Osmanlı egemenliğine girdi. Fetihten sonra halkı dağılmaya başladı ve eski önemini yitirerek Aydın livasına bağlı bir kaza oldu.

1671‘de Alaşehir yine Aydın Sancağı’na bağlı 300 akçelik kethüda yeri ve Yeniçeri serdarı olan bir kazadır. XVIII. yüzyıl ortalarında şehrin nüfusu 7-8 bin kadardı. 1890 tarihinde ise nüfusu 22 bini bulmuştur. 1914’te nüfus 35 bin oldu,1919 yılı Mayıs’ında İzmir‘e çıkan Yunan kuvvetleri Alaşehir‘i işgal etti. Üç yıl süren işgal 1922 yılı Eylül’ünde son buldu. Yunan kuvvetleri geri çekilirken, şehrin büyük bir bölümünü yakıp yıktı.Bugün Ege Bölgesi’nde, Manisa ilinin ilçe merkezidir.XIX. yüzyıl sonunda burada 10 çeşit kadar sanayi dalında fabrika ve imalathane faaliyet halindeydi. Burada kurşun madeni de işletilmekteydi. 1867 yılından günümüze dek Manisa iline bağlıdır. 1904 yılında İnegöl adlı bir bucağı ve 76 köyü vardı.

Şehirde, bugüne kadar gelebilen eserlerin çoğunluğu Selçuklu ve Osmanlı dönemine aittir, ilçeye bağlı Kızıl İlyas Mahallesi’ne Rum Mektebi’nin yapımına (1875) Osmanlı Hükümeti’nce izin verilmiştir. Kurşunlu Camii Saruhan oğulları’ndan Seyfeddin Bey tarafından 1496 yılında Kula’da yaptırılmıştır. Caminin bitişiğinde Seyfeddin Bey’in mezarı bulunmaktadır.
Şeyh Sinan Camii, 1445-1465 yılları arasında Mahmud Faik b. Şeyh Sinan tarafından yaptırılmıştır. Selçuk mimarisi tarzında inşa edilen cami, o devrin şaheserlerindendi.

Yıldırım Bayezid Camii, Bayezid‘in Alaşehir’i zaptını takiben yaptırılmasına başlanmıştır (1390’dan sonra), Ankara Savaşı’ nın çıkması üzerine örtü kubbesi yapılmadan bırakılmıştır. Caminin ve medrese ile hamamının 1131 -1718 yılına ait bir belgede, cami mütevellisi tarafından onarıldığı yazılıdır. Bu onarımdan sonra pencereler içeri doğru genişletilmiş, minare dibine ikinci bir kapı yapılmıştır.

alaşehir

Minarenin kısa küp bölümü de ilk yapısındadır. Evliya Çelebi, caminin ilk yapısının aslı ile havuzdan söz etmektedir. Cami, II. Abdülhamid devrinde de onarılmıştır (1895).Kurşunlu Han, Hatuniye Külliyesi’ndendir. Hüsnüşah Sultan‘ın yaptırdığı han pek çok onarım görmekle birlikte aslına göre pek değişmemiştir. 1020’deki (1611) depremde harap olmuş, bunun üzerine onarım görmüş, 1053 (1643)tarihinde de büyük bir onarım görmüştür.

Kurşunlu Han, kervansaray olarak yapılan binanın Semiz Ali Paşa veya Gedik Ali Paşa vakfından olduğu, 1535-1548 yılları arasında inşa edildiği sanılmaktadır. Kemerli dehlizler halen dükkan olarak kullanılmaktadır. Vacidiye Medresesi “Demirkapı”, Germiyan oğulları Beyliği emirlerinden Mübarizeddin b. Savcı tarafından Alaşehir Hrıstıyanlarından alınan cizyeyle yaptırılmıştır (1314). Büyük bir tek kapıdan kubbeli bir dehlize, sonra da medrese avlusuna girilmektedir. Eyvanın bir bölümünde medrese müderrislerinden Abdülvacid’in sandukası bulunmaktadır.

Manisa Alaşehir