Kırkkilise

KIRKKİLİSE(Eskiadları: Vrisium, Verisse, Verişe, Nerisse.Bugün: Kırklareli)

Şehre Bizanslılar tarafından “Saranta Ekklesias” adı verilmiş, Osmanlıların fethinden sonra bu ad Türkçeleştirilerek Kırkkilise şeklini almıştır. Kırklareli, I. Murad devrinde Edirne’nin fethinden önce, Bizans’tan alınarak Osmanlı topraklarına katıldı. Kesin alınış tarihi tespit edilemediğinden, çeşitli kaynaklarda 1367,1366 veya 1365 -1370 tarihleri arasında alındığı kaydedilmektedir. Osmanlı egemenliğine geçen şehir, kısa bir süre istilalara uğradı. Osmanlı -Rus savaşından (1876-87) sonra yapılan Ayastefanos Antlaşmasında geçici olarak Bulgaristan sınırları içinde yer aldı. Berlin Antlaşması(1878) hükümleri gereğince Osmanlı İmparatorluğu’na geri verilen şehir, Balkan Savaşı sırasında (1912 -1913) ikinci kez Bulgarların eline geçti. Ancak kısa süre sonra Türk orduları tarafından geri alındı.(8 Temmuz 1913). İstiklal Savaşı sırasında bir süre de Yunan işgalinde kaldı ve 1922’de geri alındı.

Evliya Çelebi, “Seyahatnamesi” nde Kırkkilise‘den ayrıntılı olarak söz ederek, Hüdavendigar Gazi tarafından alındığını, Edirne eyaletine bağlı sancak olduğunu, buranın mükellef köylerinin bulunduğunu, Liva’ya bağlı bir zeamet, on sekiz timar bulunduğunu, şehir bahçelerinin kenarında geniş ve düzlükte kat kat kiremit örtülü, mamur yüksek sarayları ile süslü bir şehir olduğunu, camileri arasında Eski Cami-i’nin en ünlü olduğunu, hamamlarından köprü başındaki hamamla arastaya bitişik olan hamamın güzel olduğunu, şehirde yer yer sebil ve hayat sularının bulunduklarını belirtir.

Bugün Marmara Bölgesi içinde bulunan Trakya‘da Kırklareli ilinin merkezi olan şehir, halen mevcut olan sekiz cami, hamam ve arastası ile Trakya’nın eski eserler bakırcından oldukça zengin bir köşesini oluşturmaktadır.

Osmanlı İmparatorluğu’nun son yıllarında sancağa bir hükümet dairesi ile adliye dairesi (1890), bir merkez hapishanesi (1890), bir idadi mektebi (1905) yaptırılmıştır. Ayrıca burada yaşayan Hristiyan dinine mensup ahali için ise birçok kilise, okul vb. yapımına Osmanlı Hükûmeti’nce izin verilmiştir. Bu yapılar arasında şunlar sayılabilir: Karatay Köyü’ne Rum Ortodoks kilisesi (1869), kaza dahilinde Aya ilya adlı Rum kilisesi (1875), Cungra Köyü’ne Rum kilisesi (1882), Pınarhisar nahiyesi (1884) ile Beykâr Hisar nahiyesine ve merkez kazada (1902) birer Rum ilkokulu (1884), Fenare-i Zîr Köyü’ne Bulgar kilisesi (1897) ve bir Yahudi okulu (1899).

Emin Ali Çelebi Camii (Kadı Camii), Kırklareli’nde, Ahmet Mithat İlkokulu‘nun karşı köşesinde olup, eski kadılardan Emin Ali Çelebi tarafından yaptırılmıştır. (1568-1569). Camiin yapım kitabesi bulunmadığından, aynı kişi tarafından yaptırılan Kadı Çeşmesi üzerindeki tarihle karşılaştırılıp, ortalama bir yapım tarihi kabul edilmektedir. Kare planlı olan cami, küçük bir esas ibadet mekânı ile son cemaat yerinden oluşan sade bir yapıdır. Batısında birçok mezar vardır. Camie eklenen son cemaat yeri, moloz taşlarla yapılmıştır. Camiin minaresi düzgün kesme kefeki taşlarla örülmüştür. Tek şerefeli, sivri kurşun külâhlıdır. Camiin karşısındaki çeşme arkasında, yaptıranın mezarı vardır. H. 987 (1579), Yanındaki H. 982 tarihli kervansaray bozulup, sinema olarak kullanılmıştı.

Hızır Bey Camii (Büyük Cami), Çarşı meydanında, Kara Umur ve eski hükümet caddelerinin kesiştiği köşede, Kösemihal oğlu Hızır Bey tarafından yaptırılmış (1383- 1384)olan cami, arasta ve hamamdan meydana gelen bir külliye vardır. Önceden duvarlarla çevrili olan avlunun güneyinde, bugün sadece camiin kurucusu Hızır Bey‘in oğlu Abdullah Bey’e ait mezar vardı. Cami kare planlı, üzeri tek kubbe ile örtülü kübik ibadet mekanı ile bunun kuzeyindeki yenilenmiş bir son cemaat yerinden oluşur. 1824 yılında deprem sonucu yıkılan son cemaat yeri, aynı yıl Hacı Yusuf Paşa tarafından onartılarak, yeniden yaptırılmıştır. (1824 -1825,). Zamanla yıkılan bu son cemaat yeri, 1887 – 88 yılında mütevelli Tosunoğlu Ali Efendi tarafından yeniden yaptırılmıştır.

Karakaş Camii, klasik üslûpta üstü kiremit örtülü bir cami iken, yirmi beş yıl önce tamamen yenilenerek mimarisi bozuldu.Kırklareli  Tırnovacık yolunda, Şeytan deresi üzerinde, aynı adlı“Seytandere Köprüsü”, kargir ve tek gözlüdür. 1896 tarihinde inşa edilmiştir.

KIRKLARELİ

kırklareli sahil

Kirklareli Merkez